Wat is de kern van menselijk denken?

Denken is in zijn diepste essentie het stellen en beantwoorden van vragen. Deze eenvoudige uitspraak bevat de essentie van wat denken werkelijk is Alles wat we mentaal doen – van twijfelen, redeneren, analyseren tot beslissen – begint met een impliciete of expliciete vraag. Of het nu gaat om directe reacties (instant-denken) of reflectief nadenken: elk denkproces vertrekt vanuit de drang om iets te begrijpen, te verklaren of op te lossen.

De mens is een vragend wezen: we willen weten, begrijpen, verklaren, ordenen. Zelfs wanneer we niet bewust nadenken, is ons brein bezig met het aftasten van verbanden, het integreren van indrukken, het vergelijken van ervaringen. Dit hele proces begint telkens met een vorm van vraagstelling, zelfs al is die niet in woorden uitgedrukt.

Elke gedachte ontstaat uit een prikkel tot weten, een vorm van epistemisch verlangen: Wat is dit? Waarom gebeurt dat? Wat betekent het? Dit verlangen komt tot uiting via taal, via symbolen en woorden die ons toelaten om onze innerlijke zoektocht te structureren, te delen en te toetsen. Taal is ons hulpmiddel om die vragen vorm te geven het instrument van de gedachte.

Zonder taal zouden we niet in staat zijn om onze vragen precies te formuleren. Taal is niet enkel een communicatiemiddel, maar een essentieel instrument van het denken zelf. Het stelt ons in staat om onze innerlijke vragen te structureren, aan te scherpen, en – belangrijker nog – te delen met anderen.

Via taal kunnen gedachten gereconstrueerd, herzien, overgedragen en geëvalueerd worden. Schrift, symbolen en abstracte begrippen maken het mogelijk om kennis te bewaren en over generaties heen te verfijnen.

Wat we "denken" noemen, is dus het proces waarbij ons unieke brein – gevormd door persoonlijkheid, zintuigen, ervaringen, emoties en overtuigingen – voortdurend vragen stelt en pogingen doet tot antwoord. Geen enkel denkproces gebeurt zonder een vorm van zoekende intentie. Niet het antwoord, maar de vraag zelf is de motor van ons bewustzijn. En precies dáárom denken we verschillend: omdat ieder mens op zijn eigen manier vraagt.

De kern van denken is dus het stellen van vragen.